Türk oyunlarında Türkçe dil desteği olmalı mı sorusu sık sık gündeme geliyor. Öyle ki dil desteği olmayan oyunlar adeta aforoz ediliyor, geliştiricilerin bir vatan haini ilan edilmediği kalıyor. Peki bu ne derece mantıklı? Oyunlarda Türkçe dilinin olması bize neler kazandırıyor? Türkiye’de yapılan her oyun mutlaka Türkçe dilini dahil etmeli mi? Gelin hep birlikte bu konuyu tarışalım.

Güzel ama İngliççe
Oyunların Türkçe olması neden önemli? Bizim için nasıl bir anlam taşıyor? Herkes için bu sorunun cevabı biraz farklı olabilir elbette. Benim düşüncem, tükettiğimiz ürünlerde kendimizden bir parça görmek, ürünleri sahiplenmek ve övünmek istediğimiz yönünde. Neticede insanoğlu olarak payımız olmasa dahi, kendimize yakın hissettiğimiz şeylerle övünmeyi çok seviyoruz. Yabancı oyunları oynarken her ne kadar eğlensek de bunlar bize yönelik yapılmıyor. Ne kültür benziyor ne de karakterler bizi andırıyor. Bu da bağ kurmamızı güç hale getiriyor. Doğal olarak gözler yerli geliştiricilere dönüyor. Ne de olsa onlar bizlerin arasından çıkıyor, derdimizi anlıyorlar.

Durum bu olunca yerli oyunlardaki Türkçe dil desteğini bir zorunluluk gibi görmeye başlıyoruz. Bizi anlatan oyunlar, bizden birisiymiş gibi davranan ve görünen karakterler bekliyoruz. Bu beklentilerimiz karşılanmadığı, oyunda Türkçe dil seçeneği olmadığı taktirde ihanete uğramışız gibi hissediyoruz. Kendi yaptığımız oyunu kendimiz anlamıyoruz (Türkiye’de İngilizce seviyesi ne yazık ki ortada).

Peki bu duygusal sebepleri bir kenara bırakırsak, bir oyunun Türk olmasının, Türkiye’de geliştirilmiş olmasının bize ne gibi bir faydası var? Benim görebildiğim kadarı ile Türkiye’den oyun çıkmasının iki önemli kazanımı var: para ve prestij.

Tamamen duygusal
Yabancı bir oyun aldığımızı varsayalım. Oyuna 10 dolar verirsek bu Türkiye’den çıkacak 10 dolar anlamına gelir. Yani Türkiye 10 dolar kadar fakirleşecek çünkü bütün para yurt dışındaki geliştiricilere gidiyor. Öte yandan aldığımız oyunun şirketin ofisi Türkiye’de ise, bu paranın yaklaşık olarak %60-%70’i, yani 6-7 doları Türkiye’de kalacak (3-4 dolar dağıtımı yapan platformun komisyonu, banka transferi gibi masraflara gidiyor). Artı olarak da her yurt dışında yapılan satışlardan ülkeye para girecek, yani şirket ihracat yapmış olacak. Oyunun çoğunlukla yurt dışında satılacağını varsayarsak da (acı gerçekler) Türkiye net kar etmiş olacak.

Presitj meselesi
Birçok ülke ihrac ettiği ürün ile tanınıyor. Almanya’nın arabaları, İsviçre’nin banka ve çakıları, Çekya’nın birası meşhurdur. Bunun gibi ürünler ve markalar ülkenin ekonomisini güçlendirdiği gibi prestijini de arttırır. Film, müzik, kitap ve oyunlar da farklı değil. Hatta bu ürünler sayesinde kültür de tanıtılmış oluyor. Witcher olmasa kaçımız Polonya’nın adını duyacaktık (yani duyardık muhakkak da kaçımızın umurunda olacaktı). Şimdi Polonya deyince herkes “Aaa, Witcher…” diyerek saygı duruşuna geçiyor. Benzer bir durum Mount & Blade için de geçerli. Yani kaliteli oyun yapmak ülkenin imajını pozitif yönde etkiliyor. Bu da paradan daha önemli bir kazanç dahi olabilir.

Dil bunun neresinde?
Gelelim yazının konusuna, oyunda Türkçe dil desteği olması önemli mi? Oyunu yurt dışında satmak istiyorsak, yabancılar alsın istiyorsak Türkçe’nin olmasının bir önemi yok. Ne Amerikalılar ne Almanlar oyunu Türkçe oynamayacak ne de olsa. Türkiye’yi Türklere tanıtma gibi bir amacımız da olmadığına göre oyunun Türkçe olması imajı da etkilemeyecek. Witcher 3’te Lehçe dilinin olması hangimizin umurunda? Birisi çıkıp “Witcher’da Lehçe yok!” derse hepimiz “Hm ok” diye tepki veririz, en fazla “Aa ben kesin vardır diyordum. İlginç” deyip konuyu kapatırız. Yani pratikte oyunda Türkçe dilinin olması Türkiye’ye bir faydası yok.

E biz oynamayak mı?
Oynayak tabi. Oynayak da orijinalini alıp oynayak. Gerek AAA gerek indie oyunlarında Türkçe dilinin olmamasının tek sebebi Türkiye’de çok az oyun satılıyor olması. Evet, oyuncu sayısı çok fazla ancak çok büyük bir kısmı ya Legue of Legends, Fortnite gibi oynaması bedava oyunları tercih ediyor ya da korsan oynuyor. Oyuna para veren oyuncu sayısı az. Geliştirici Türkçe’ye çevirmek için yapacağı masrafı çıkaramayacaksa çevirmez. Hayrına iş yapacak hali yok kimsenin.

Bazı oyunlar için durum farklı olabilir tabi ki ve bazı geliştiricilerin Türkçe dil ekleme şansı olabilir. Mesela bir tavla oyunu yapıyorsanız muhtemelen tek eklemeniz gerek dil Türkçedir.

Genel olarak dil dahil olmak üzere, oyuna eklenecek her yeni özellik için şöyle bir hesap yapılabilir: A Özelliğini eklemenin masrafı X olsun. A özelliği eklenirse toplam kazanç Y kadar artar. Y, X’ten yeterince büyük ise özellik eklenebilir.

Biz yabancı değiliz, bize en son kaç olur?
Masraf konusu açılınca en sık duyduğum argüman şu: “Geliştiricinin ana dili Türkçe, ne masrafı?”. Küçük bir oyun stüdyosu düşünelim. İki yazılımcı, iki görsel sanatçı olduğunu varsayalım. Ortalama maaşları, yazılımcı için 5000 tl, görsel sanatçı için 3000 tl olsun. Sigorta ve vergileri dahil edersek şirkete masrafları 8200 tl ve 4900 tl civarı oluyor. Elektrik, kira vs gibi masraflara da 2000 tl desek stüdyonun aylık en masrafı en az 25000 – 30000 arasına denk geliyor. Ayda ortalama 20 iş günü olduğunu varsayarsak günlük masraf 1250 – 1500 tl arasına denk geliyor. Buna muhasebeci masrafı, yazılımların lisans masrafı gibi ek ücretleri dahil etmedik üstelik.

Diyelim ki oyunda çok fazla yazı yok ve bir günde bütün çeviriler tamamlandı. Bir gün de üzerinden geçildi, hatalar düzeltildi. Tabi ekipteki birisinin çok iyi yazı yazabildiğini ve dışarıdan yardım alınmadığını varsayıyoruz. Peki oyunda kullandığımız bütün fontlar Türkçe’yi destekliyor mu? Yazılar bütün düğmelere, panellere tam oturuyor mu? Kontrolü ne kadar sürecek? Oyuna teknik açıdan yeni bir dil eklemek ne kadar zor? Ne kadar zaman alıyor? Birkaç saat? Bir gün? Bir hafta? Bu soruların cevapları her projeye göre değişir. Çok iyimser bir tahminde bulunursak bir haftada hepsini halletiğimizi düşünelim. Bu hesaba göre 6000 – 7500 tl arasında masraf etmiş oluyoruz. Tabi bunlar sadece yazı, seslendirmelerden bahsetmiyorum bile.

Peki bu stüdyo Türkçe dilini eklerse fazladan kaç adet kopya satacak? Daha da önemlisi kasada bu kadar para kaldı mı? İlk satışlardan gelecek para en erken bir ay içinde gelebilir. Ona göre bir planlama yapılmalı. Haydi diyelim ki Türkçe dil eklendiği taktirde fazladan 10000 tl kazanacaklarını düşündüler. Alternatif olarak bu süreyi (ve parayı) oyunu cilalamaya, hata düzeltmeye ve çeşitli iyileştirmelere ayırabilir, inceleme puanlarını yükseltebilir ve neticede dünyada çok daha fazla satış elde edebilirler. Yani dil eklemek yerine aynı zamanı cilalamaya ayırırlarsa 10000 tl’den çok daha fazla para kazanabilirler.

Sonuç olarak Türkçe dil eklemek ne bu stüdyonun karını arttıracak ne de Türkiye’ye bir fayda sağlayacak. Kaldı ki ekstra bir dil ekleyecek kadar kaynakları olmayabilir.

Geliştiriciler ne diyor?
Bütün bunlara karşın gördüğüm birçok Türk geliştirici oyunlarına Türkçe dil desteğini eklemek için çabalıyor. Para kaybettiklerini bile bile bunu yapıyorlar. Eminim ki her geliştirici oyununu her dile çevirmek ister, oyunu daha çok oynansın ister. Sırf inadına ya da art niyet ile Türkçe dilini (ya da herhangi başka bir dili) eklemeyen kimse ile karşılaşmadım henüz.

Özetle Türkçe dilini eklemek geliştiricilerin mecburi görevi değil ve genelde net maddi kayba sebep oluyor. Eğer ki oyunlara bol bol para harcamaya başlarsak o zaman işler değişecektir (tabi günümüz şartlarında ne yazık ki bu da çok mümkün görünmüyor).

---

Filed under: Oyun Dünyası - @ June 14, 2019 6:21 pm

Tags: Oyun, Oyun Dünyası, Türkçe, Türk Oyunu, yerli oyun, Dil, Yerelleştirme, Oyun Geliştirme